Kong Linda Kongwang
Lajan baroh phi sngewthuh ba ki don ki daw naka bynta ban don iaka akor babha bad ki aiñ naka bynta ban don iaka jinglong babha. Kane ka dei namar bun na ki kmie ki kpa ki ju hikai iaki ktien kiba bha bad donakor iala ki khun naduh dangrit.
Ki kmie ki kpa ki nang ban hikai ialaki khun kumno ban leh bha haka imlang sahlang, ha ki pule puthi, bad khamtam ha kiei kiei kiba iadei haka liang ka kam ka jam. Balei donkam iaka jinglong babha? Khlem da hikai bha ban don iaka akor babha, ka imlang sahlang kan don hapdeng ka kynrum kynram, kaba lah ban wanrah khambun ki jait briew kiba dom riang, sniew jinglong bad leh trai khlieh iakito kiba don ka mynsiem ban lehbha naka bynta kiwei.
Bun naki kmie ki kpa kim ju kwah ban don bynta haki kam sniew haka imlang sahlang, dei namarkata ruh ki ju hikai iala ki khun ki kti ban don iaka jinglong babha bad ka akor babha naduh ba ki dangrit da kaba hikai nyngkong ban ong ‘sngewbha’ ne ‘khublei’. Dakaba sdang ia kum kine ki jait ktien kan pynkylla iaka jingim ki khun bad bakin long kiba bha mynsiem haka lawei jongki bad khlem pep kan wanrah jingmyntoi iaphi haka imlang sahlang bad hakino kino ki kam ba phi leh.
Ban don iaka akor bad ka jinglong babha ka long kaba donkam eh ha baroh ki liang jongka jingim lada phi kwah ba kiwei kin kren don akor ne ban burom iaphi. Hangne ka jingthoh ka pyni ia shibun ki jingmyntoi phin ioh ban don iaka akor kaba bha:–
- Ban don akor nyngkong ha iing kan pyni iaka kyrdan bha jinglong:— phi lah ban peit bha ba ki khun ki khmih ka ei phi leh la ha kano kano ka kam, te ki kmie ki kpa ki donkam ban pyni iaki nuksa babha bad ban don iaki jinglong babha. Lada phi kren bha ne kren jai jai bad ki, kin mynjur ban bud iaki lynti baphi pyni kata ban iaid haka lynti kaba bha, kin kham sngewtynnad shuh shuh ban leh ne bud kajuh ka ei ba phi leh. Namar kata ka nuksa ba nyngkong dei ban sdang shuwa nala iing ba ynda ki khun kin mih shabar iing kin tip bad nang ban burom ia kiwei.
2.Ki nongtrei ba leh don akor bad leh bha haki kam baki trei ki ioh jingiaroh:—–Ka jingtbit haka kam kalong kaba donkam, hynrei ban tip kumno ban trei iala ka kam, kam dei eh kaei kaei kaba khmih lynti tang naphi. Ban pyni iaki jinglong babha bad ka akor babha haki jaka trei, kan iarap pynioh burom bad baroh kin kwah ban ioh trei bad phi shirta bad haba phi nang ban burom iaki para ba iatreilang, khlem pep phin lah ban ioh kiew kyrdan haki jaka trei bad kane kan kyntiew iaka ioh ka kot bad phin nang iai kiew haki kam ba phi trei bad haka jingim ruh de.
- Ka jinglong babha kan kyntiew iaka die ka thied jongphi:-— Pyni bad pdiang burom iaki nongthied jingthied naphi da ki ktien kiba don akor. Da kaba leh kumne kan ailad iaki nongthied bakin sngewthuh bad iathuh ia kaei baki kwah ban thied, kane kan iarap pyniohnong iaphi naki jinglah jongphi ban khring iaki lyngba ki jingkren bha jongphi bad khlem pep kan khring ruh iaki ban wan thied jingthied man ka por haki sngi ki por ban dang wan.
- Ban kren don akor bad ki paralok, kin kynmaw bad ieid iaphi:––Haba ki paralok jongphi ki sngewthuh bad tip ba phi phikir iaki khamtam haba phi kren daki ktien jemnud, bad kiba don akor, kin pyrkhat bha shaphang jongphi bad kin kwah ban kynthup lang iaphi ha kino kino ki kam ne ha kino kino ki jingjia. Namar kata ban pyni iaki jinglong babha kan kyntiew iaka jingieid bad sngewtynnad ki paralok jongphi iaphi.
- Ka jingiadei kan nang skhem lada ki shijur ki nang ban burom iwei ia iwei:— Ki to ki shynrang bad kynthei kiba nang ban burom bad kren don akor iwei ia iwei bad bym ju pyrkhat tang ialade ki kham longkmen bad hun mynsiem haka jingiadei shi tnga. Ka jingiadei kan nangskhem bad neh slem ban ia kito kiba pyrkhat tang ialade, kiba runar bad kiba sniew jinglong.
- Ka jingleh bha ia kiwei daka burom, kan pynkwah iaki ban lehbha kylliang iaphi:—-– La phi donkam jingiarap ha kino kino ki jaka ne phi kwah ujor ia kiei kiei kiba phi sngewdei ban leh, kan pynkwah iakiwei ruh ban iarap iaphi ne trei bad phi tang lada phi la ju iarap teng iaki. Ban leh bha iakiwei haka por ba ki donkam kan pynkynmaw sah iaki jinglehbha jongphi bad haka por ba phi donkam khlem pep kin kwah ban leh lang kajuh.
- Ban ñiah kali don akor kan iada naki jingjia aksiden:— Ka jingsniew ki surok kam ju kham bha iano iano ruh. Kynmaw ba baroh ki nongniah kali ki ju leh bakla man ka por. Ka shong eh haphi kumno ban ñiah kali suki suki bad pynduh iaki jingkhluit khlieh ban iada naki jingiatyngkhuh kali ne jingjia aksiden kali khah khah dakaba phi hap ban phikir ia kiei kiei baroh sawdong jongphi katba phi dang don hapoh Kali.
- Kiwei kin sngap don burom iaphi lada phi ailad iaki ban kren:–– Ki briew kiba tbit bad nang ban kren bha kynthup palat ban ia kaba ki nang ne tip iaki jingshisha lane ban kren palat man ka por. Ki briew kiba phi kren eiei ki sngewthuh bad tip baphi phikir lada phi kren duna bad sngap iakaei kaba ki don ban ong ne kren. Ban sngap iaki jingkren ne jingkwah jong ki ban iathuh eiei ka pyni iaka jinglong babha bad ha kajuh kapor kin kwah sngap lang iaki jingkren jongphi.
- Ka jingleh don akor haka imlang sahlang haba shah khot sngewbha :–– Pyni ba phi long uba don iaka akor bad ki jinglong babha sha kiwei, leh don burom, tip shuwa ban leit phai bad ai khublei ruh naka bynta ka jingshah khot sngewbha. Da kaba leh kumne kan don ka lad kaba bha ba phin shah khot sngewbha biang man la ka por. Ka jingim kalah ban bha ne sniew noh haba phi don bynta haka imlang sahlang. Lada phi nang ban burom kan pynbha iaphi bad lada phi pyni iaki jinglong basniew kan pynjot shisyndon iaka lawei jongphi.
- Ban pyndonkam bha iaka akor man laka por kan pynshlur iaphi :— Lada phi mlien ban pyndonkam daki ktien don akor man laki por, phim donkam ban khuslai shaphang kiei kiei baphi leh ne haba phi kren iaki jingshisha. Kan wan hi ka jingshlur haphi ban kren iakaba dei bad kiwei kin nang burom shuh shuh naka bynta ki jingkren bha bad shlur haki sngi ki por ban dang wan.
Kaei kaba phi dei ban sngewthuh: Ho’oid, ban don iaka jinglong babha bad ka akor babha kan ai jingmyntoi shikatdei eh iaphi ha manla ki sien jam ba phi jam haka jingim jongphi. La kumno kumno ka daw kaba bha tam ban pyndonkam ne ban pyni iaki jinglong don akor kalong ban leh ia kiei kiei kiba bha bad ban iengskhem haki jingshisha.
Khublei
Phi don ban ong eiei?