Kong Linda Kongwang
Ki jingma iaka jingkoit jingkhiah,ki lynti ba lah ban iarap bad ki jingbam ba kongsan ban pynduna ia ka jingkhia ka met.
Baroh ngi kwah ia ka jingkoit jingkhiah jong ka met bad bun na ngi ngi shim ba ka jingsngaid ba malu mala ka kyntiew ia ka jinglong koit ka met ka phad, hynrei ka jingsngaid palat ka kyntiew arshah ia ka jingma ban ngat ha ki ba bun ki jingpang jingshitom kiba kynthuplang naduh ka jingsngaid palat, ka jingkiew kynsan ka blood pressure, ka jingpang shini (diabetes),ka blood sugar bad kiwei kiwei de.
Ka jingsngaid palat ka dei na ka daw ka jinglang jong ka khleiñ jaka met. Kane ka wan jia haba ka jingrung ka calorie ha ka met ka la tam ban ia ka jingthang ki calorie hapoh ka met. Phi lah ban sakhi ba ka jingsngaid palat ki briew ka kham jyllei ha ki ri ba kiew ka ioh ka kot ban ia ki ri ba duna ka jingioh.
Ban pynbiang ia ka jingkhia bad ban pynduna ka jingsngaid palat katkum ka rta ka long ka ba donkam shibun. Ban pynduna ia ka jingsngaid palat bad ka jingkhia ka met, phi donkam ka jingiaishah bad ka jing pynkylla iaka rukom im ki ba lah ban iarap ia phi ban pynhiar ia ka jingkhia ka met, kine ki kynthup naduh ka jingduna ban bam ki jingbamkai, ki jingdih ba thiang bad ki jingbam kiba bun ka khlein ha ki.
KATTO KATNE KI LYNTI KIBA LAH BAN PYNDUNA IAKA JINGKHIA.
- KA JINGKILAN MET:— Kano kano ka jait jing kilan met ka ai jing myntoi halor ka jingkoit jingkhiah jongka met khamtam ka ai jingiarap halor ka jinglah ban pynduna iaka jingkhia bad lait na ka jingsngaid palat. Ban pynduna ka jingkhia phi donkam ban kilan met la kumno kumno shikynta ha ka shisngi. Ka jingkilan met da ka ba iaid kjat, ialeh tyllai skip ne ban leit gym ka iarap shibun halor ka jinghiar ka jingkhia bad ruh baroh ki jait kilan met ki ai jingiada na ki ba bun ki jingpang ki ba lah ban neh slem haka met.
- DIH SHIBUN KA UM:—Ka um ka shim ia ka bynta ba kongsan halor ka jinghiar ka jingkhia. Ban dih um baroh shisngi ka long kaba donkam naka bynta ka jingkoit jingkhiah jongka met. Hynrei ban pynduna ia ka jingkhia phi dei ban tip ia ka rukom pyndonkam ban dih ia ka um bad haduh katno phi donkam ban dih. Ka jingdih um ar klat shi sien dih man la ka kynta ka iarap halor ka jingkhate noh ka khleiñ na ka met bad pynduna ia ka calorie. Da ka ba leh kumne, phin sakhi da lade ka jinghiar ka jingkhia bad lait ruh na ka jingsngaid palat bad kane ka lah ban ai jingmyntoi halor ka jingtrei kam hapoh ka met.
- WAT YM SHAHTHNGAN:— Bun ki briew ki shim ba ka jingshah thngan ka lah ban pynllait na ka jinglong sngaid hynrei ka jing shahthngan palat ka lah ban long ka daw halor ka jingshahktah kylla ha kiba bun ki jingpang ka jingshahthngan kalan ban wanrah halor ki jingkwah ban bam kham bun ki jingbam napdeng ki ba ju bam. Ha Ka jaka ban shahthngan, phi donkam ban bam khyndiat khyndiat na ka ba ju bam, kan iarap pynaram halor ka jingtreikam hapoh ka met bad suki suki ka iarap ban pynhiar ka jingkhia ka met.
- KA JINGIOHTHIAH BHA:— Kane ka dei kawei kiba bun na ngi ngi ju leh klet hynrei ka jingpule ka iathuh ba ka jingduna ka por thiah ka ktah shibun halor ka jinglah ban tehlakam iaki hormones kiba don jingiadei bad ki jingthngan. Ka jing bymiohthiah bha ka pynlong ia ka met ban dom bad thngan baroh shisngi lynter. Na kata ka daw ban lait na kine ki jingeh, phi donkam ban thiah la kumno kumno hynniew haduh phra kynta ha ka shisngi.
Katto katne ki jingbam kiba lah ban ialeh pyrshah ia ka jingsngaid palat bad iarap pynduna ia ka jingkhia.
1.Ka umsohjew bad ka um jong u sying:—- Kine baroh ar ki dei kiba lah ban ai jing myntoi halor ka jing pynhiar ka jingkhia. Khlehlang ka umsohjew bad umsying bad dih ia ki hadien ba lah dep bam step kan iarap shibun hapdeng kito kiba jur ka jingsngaid, namar ki antioxidants bad ka vitamin C kiba don ha u sohjew ki lah ban iarap pynum bun ka khlieñ hapoh ka met.
- Ki jhur sla jyrngam :— Ki sla jur jyrngam kum tyrso, collards, sla phul, ki dei kiba dap kyrhai ki antioxidants, ki vitamin bad ki mineral kiba lah ban iarap halor ka jinghiar ka jingkhia. Ban kynthup bun ki jhur sla jyrngam haki jingbam ba man la ka sngi ki ai jingmyntoi shibun namar ki dei ki ba lah ban pynum kloi ia ka khleiñ(fats) hapoh ka met.
- Ka pylleng:— Ka pylleng ruh kadei kaba kongsan halor ka jinglah ban pynhiar ka jingkhia. Ka jingdon ki protein bad ka fat kaba tei haka pylleng, ka iarap ban bsa iaki nutrients kiba kongsan naka bynta ka jingdonkam ka met. Ka jingkynthup iaka pylleng haka bamstep kadei kaba biangtam halor ka jinghiar ka jingkhia.
- U soh Avocado:— Ka jingbam ia une u soh ka iarap ban pynduna iaka jingdon ka cholesterol kaba sniew bad ruh ulah ban iarap ha kaba pynduna iaka jingpynrung bun ka calorie haka met. Une u soh udei ruh u thymmei ban don ka potassium bad ki fats kiba tei. Nalor kine, u riewspah ban don iaka fibre, ki Vitamins bad ki minerals kibalah ban ai jingmyntoi halor ka jingpynduna ka jingkhia. Ka jingdon ki fats kiba tei ha une u soh kalah ban iada naka jingkiew ka jingkhia bad pyllait naka jinglongsngaid ka met.
- Bam ki jingbam ba bun ki fibre:— Ki jingbam ba riewspah haka jingdon ka fibre ki kynthup ia ki katto katne ki jingbam kum u riewhadem, ki shana sdieh tyrkhong, hummus, u kew, ki symbai Chia, symbai diengtluh, u jhur broccoli, kubi bad kiwei kiwei de kidei kiba paw ban don ka jingiadei halor ka jinglah ban pynhiar ka jingkhia. Ka jingkynthup iakine ki jingbam haki jingbam ba manla ka sngi kidei kiba lah ban iarap halor ka jingnehslem ka jinglong kdang bad khanglad halor ka jingsngew thngan kloi. Namarkata kalong kaba donkam ban bam bun ki soh bad ki jhur im kiba don kyrhai ka fibre ban lait naka jingsngaid palat.
Khublei
Phi don ban ong eiei?